Σε όλους μας είναι γνωστή η αλωπεκία, όπου οι τρίχες πέφτουν χωρίς να το θέλει ή να το επιδιώκει ο πάσχοντας. Τι γίνεται όμως όταν η απώλεια μαλλιών γίνεται εσκεμμένα; Ναι, κι όμως. Υπάρχει μια μορφή διαταραχής που ονομάζεται τριχοτιλλομανία, και είναι πολύ πιο κοινή απ’ότι φαντάζεστε. Οι ασθενείς με τη συγκεκριμένη διαταραχή δεν μπορούν να ελέγξουν την παρόρμηση να τραβήξουν τα μαλλιά τους. Υπάρχουν μερικοί άνθρωποι που όταν υποφέρουν από ένταση, κατάθλιψη και στρες τότε αισθάνονται έντονα την ανάγκη να φάνε τα νύχια τους ή να τραβήξουν τα μαλλιά τους. Είναι ο τρόπος τους να απελευθερώσουν το στρες/άγχος και να ηρεμήσουν. Ωστόσο, το αποτέλεσμα αυτής της κατάστασης είναι συνεχώς να δημιουργούνται αραιές περιοχές τόσο στο τριχωτό της κεφαλής όσο και στα φρύδια, τις βλεφαρίδες ή άλλες περιοχές, και όσο δεν γίνεται κάποια προσπάθεια καταπολέμησης αυτής της παρόρμησης ενέχει ο κίνδυνος πρόκλησης μόνιμης ζημιάς.

Τι είναι η τριχοτιλλομανία;

Η τριχοτιλλομανία  είναι μια ψυχική διαταραχή η οποία εντάσσεται στο φάσμα των ιδεοψυχαναγκαστικών διαταραχών και ωθεί το άτομο να τραβά τις τρίχες από το τριχωτό της κεφαλής, τα φρύδια, τις βλεφαρίδες και άλλα μέρη του σώματος. Είναι σχεδόν αδύνατο για το άτομο να σταματήσει το τράβηγμα, ενώ η συνήθεια αυτή στην ουσία πραγματοποιείται ως τακτική εκτόνωσης της έντασης ή του άγχους. Δεν υπάρχει ξεκάθαρη αιτία τριχοτιλλομανίας, αλλά οι ειδικοί θεωρούν ότι μπορεί να οφείλεται σε χημικές ανισορροπίες, ορμονικές αλλαγές και γενετική προδιάθεση. Μπορεί επίσης να επιδεινωθεί με την πάροδο του χρόνου – οι άνθρωποι που αρχίζουν να τραβούν τα μαλλιά τους για να αντιμετωπίσουν το άγχος πιθανότατα θα διαπιστώσουν ότι η επιθυμία αυξάνεται όσο περισσότερο το κάνουν.

Η τριχοτιλλομανία συνήθως ξεκινά αρκετά νωρίς, μεταξύ 10 και 13 ετών, άρα συνήθως ξεκινά στην εφηβεία, ενώ μπορεί να επιμείνει στην ενήλικο ζωή, με διάφορους βαθμούς σοβαρότητας. Είναι σημαντικό να τεθεί η κατάσταση υπό έλεγχο το συντομότερο δυνατό, καθώς μια πρώιμη διάγνωση μπορεί να οδηγήσει σε καλύτερο αποτέλεσμα. Το χρόνιο τράβηγμα των μαλλιών μπορεί να οδηγήσει σε μη αναστρέψιμη βλάβη των τριχοθυλακίων, προκαλώντας ουλωτική αλωπεκία. Επιπλέον, η τριχοτιλλομανία ενέχει πρόσθετους κινδύνους, αφού όχι μόνο οδηγεί σε απώλεια μαλλιών, αλλά μπορεί να προκαλέσει δερματικές λοιμώξεις, συσσώρευση τριχών στο πεπτικό σύστημα (αφού πολλά άτομα όχι μόνο τραβούν τις τρίχες αλλά τις δαγκώνουν, τις μασούν ή τις τρώνε) και επιδείνωση της ψυχικής υγείας.

Μόνιμη βλάβη που προκαλεί η συγκεκριμένη διαταραχή στο τριχωτό της κεφαλής

Δυστυχώς, το επαναλαμβανόμενο μηχανικό τραύμα στους θύλακες των τριχών που προκαλείται στα πλαίσια της τριχοτιλλομανίας μπορεί να οδηγήσει σε περιθυλακική ίνωση, συρρίκνωση των τριχών και τελικά ουλωτική αλωπεκία εάν η συμπεριφορά επιμένει με την πάροδο του χρόνου και δεν λαμβάνονται τα κατάλληλα μέτρα ώστε να διορθωθεί. Αρχικά, το συνεχές τράβηγμα των μαλλιών οδηγεί σε φλεγμονή, ίνωση και τελικά καταστροφή των θυλάκων των τριχών. Επίσης, η παρατεταμένη άσκηση πίεσης στους θύλακες των τριχών μπορεί να τους κάνει να συρρικνωθούν και να παράγουν λεπτότερες, με λιγότερη χρωστική τρίχες, ενώ κάποια στιγμή είναι πολύ πιθανό να σταματήσει εντελώς η επανέκφυση των μαλλιών στο σημείο από το οποίο έχουν τραβηχτεί αλλεπάλληλες φορές τρίχες. Σε σοβαρές περιπτώσεις, το επαναλαμβανόμενο τραύμα στους θύλακες των τριχών προκαλεί ουλώδη απόκριση, όπου οι τριχοθυλακικές μονάδες αντικαθίστανται από ινώδη ιστό. Σε αυτή την περίπτωση γίνεται λόγος για μόνιμη και μη αναστρέψιμη βλάβη. 

Αντιμετώπιση της τριχοτιλλομανίας με μεταμόσχευση μαλλιών

Στα αρχικά στάδια της τριχοτιλλομανίας, η επανέκφυση των μαλλιών είναι δυνατή εάν το θύμα διαγνωστεί έγκαιρα είτε με φάρμακα είτε με ψυχοθεραπεία για να σταματήσει το τράβηγμα. Εάν ωστόσο η διαταραχή τραβήγματος μαλλιών συνεχιστεί αρκετά, τότε η απώλεια και η αραίωση των μαλλιών μπορεί να είναι μόνιμη. Σε περίπτωση μάλιστα που έχει αναπτυχθεί ουλώδης ιστός γύρω από τα κατεστραμμένα τριχοθυλάκια, η αναγέννηση των μαλλιών δεν είναι πλέον εφικτή. 

Οι άνθρωποι που υποφέρουν από το πιο ενοχλητικό πρόβλημα αναρρωτιούνται εάν μια μεταμόσχευση μαλλιών μπορεί να αποκαταστήσει την εικόνα των μαλλιών τους ή όχι. Η απάντηση είναι πως εξαρτάται. Δεν είναι όλοι οι ασθενείς με τριχοτιλλομανία κατάλληλοι υποψήφιοι για αυτή τη διαδικασία. Για να μπορέσει να υποβληθεί ένα άτομο που πάσχει από τριχοτιλλομανία σε μεταμόσχευση μαλλιών θα πρέπει να έχει ξεπεράσει την επιθυμία του να τραβήξει τα μαλλιά του και δεν πρέπει να τραβήξει τα μαλλιά του για τουλάχιστον 1 χρόνο ώστε να αποφευχθεί η πρόκληση βλάβης στα μεταμοσχευμένα τριχοθυλάκια. Απαραίτητη είναι μια λεπτομερής ψυχιατρική αξιολόγηση για να διασφαλιστεί ότι η υποκείμενη διαταραχή είναι καλά ελεγχόμενη, συχνά με ψυχοθεραπεία και φαρμακευτική αγωγή. Εάν μάλιστα έχει αναπτυχθεί ουλωτική αλωπεκία, η κατάσταση περιπλέκεται ακόμη περισσότερο, αφού θα πρέπει η πάθηση να έχει σταθεροποιηθεί και να μην υφίστανται ενδείξεις ενεργούς βλάβης ή φλεγμονής. 

Ιδανική τεχνική για την αποκατάσταση της πυκνότητας των μαλλιών σε άτομα με τριχοτιλλομανία είναι η τεχνική FUE (Follicular Unit Extraction), η οποία περιλαμβάνει την εξαγωγή και μεταμόσχευση μεμονωμένων τριχοθυλακίων. Προκειμένου όμως η επέμβαση να είναι επιτυχής θα πρέπει τόσο η τριχοτιλλομανία όσο και η ουλωτική αλωπεκία να βρίσκεται σε μια κατάσταση σταθερότητας, χωρίς εξάρσεις. Η λήψη των τριχοθυλακίων πραγματοποιείται από μη προσβεβλημένες περιοχές του τριχωτού ή άλλες δότριες ζώνες, όπως το πρόσωπο ή το στήθος. Εάν η ουλωτική αλωπεκία περιορίζεται σε μικρές και σταθερές περιοχές, συνήθως πραγματοποιείται μια πρώτη «πιλοτική» συνεδρία εμφύτευσης μερικών τριχοθυλακίων, η πορεία της φύτρωσης των οποίων ελέγχεται τους επόμενους μήνες. Σε περίπτωση που η φύτρωση είναι ικανοποιητική και η περιοχή παραμένει σταθερή, ο ασθενής υποβάλλεται σε κανονική μεταμόσχευση μαλλιών ώστε να επιτευχθεί ένα σαφώς αρτιότερο και πυκνότερο αποτέλεσμα. Ο Δρ. Παντελής Βάλβης είναι διακεκριμένος Πλαστικός Χειρουργός εξειδικευμένος στις μεταμοσχεύσεις και εμφυτεύσεις μαλλιών από το 1995, είναι σε θέση να κρίνει πότε η τριχοτιλλομανία ή πιο σωστά οι επιπτώσεις της συγκεκριμένης διαταραχής μπορούν να αποκατασταθούν με μεταμόσχευση μαλλιών.