Τριχόπτωση μαλλιών σε άνδρες

Το ενδοκρινολογικό σύστημα του ανθρώπου αποτελείται από ένα σύνολο αδένων που βρίσκονται σε διάφορα σημεία του ανθρώπινου σώματος (υπόφυση, επινεφρίδια, υποθάλαμος, θυρεοειδής & παραθυρεοειδείς) και παράγουν ορμόνες που ρυθμίζουν τη δραστηριότητα άλλων οργάνων και ιστών στο σώμα. Σημαντικό ρόλο στην ορμονική δραστηριότητα διαδραματίζουν ακόμη οι ωοθήκες, οι όρχεις και το πάγκρεας.

Οι ορμόνες είναι βιοχημικές ουσίες, κυκλοφορούν στο αίμα και ρυθμίζουν τις φυσιολογικές λειτουργίες του οργανισμού. Τα ανδρογόνα είναι ορμόνες που παράγονται στους άνδρες και σε μικρότερη ποσότητα και στις γυναίκες. Όσον αφορά το ανδρικό φύλο, ευθύνονται για την απόδοση των χαρακτηριστικών αρρενωπότητας. Ο κυριότερος εκπρόσωπος των ανδρογόνων θεωρείται η τεστοστερόνη.

Για να κατανοήσουμε το μηχανισμό δράσης των ανδρογόνων, χρειάζεται να αναφέρουμε κάποια βασικά χαρακτηριστικά των μαλλιών. Τα μαλλιά εκφύονται ανά ομάδες 1-4 τριχών που ονομάζονται τριχοθυλάκια. Τα μονά τριχοθυλάκια βρίσκονται κατανεμημένα κατά μήκος της μετωπιαίας γραμμής και καθώς προχωρούμε προς το εσωτερικό του τριχωτού, τα τριχοθυλάκια σχηματίζουν σύνολα 2, 3 ή 4 τριχών. Κάθε τριχοθυλάκιο αποτελεί ολοκληρωμένη βιολογικά μονάδα που περιέχει νεύρα, αιμοφόρα αγγεία, σμηγματογόνους αδένες, κολλαγόνο και το μυ erector pili. Κάθε τριχοθυλάκιο χαρακτηρίζεται από προκαθορισμένο γενετικό προσδιορισμό.

Σε περιπτώσεις τριχόπτωσης, τα τριχοθυλάκια στο επάνω και μπροστινό μέρος του τριχωτού είναι επιρρεπή και ευαίσθητα στην παρουσία της ορμόνης διυδροτεστοστερόνης (DHT), παραγώγου της τεστοστερόνης. Η τεστοστερόνη, μέσω της επίδρασης του ενζύμου  5-α αναγωγάση (5-a reductase) μετατρέπεται σε DHT, η οποία εισέρχεται στα τριχοθυλάκια, επιδρά στους υποδοχείς τους και προκαλεί μεταβολές στη λειτουργία τους.

Ως αποτέλεσμα, τα τριχοθυλάκια συρρικνώνονται βαθμιαία σε κάθε κύκλο ζωής της τρίχας: κάποια από αυτά αδρανούν και κάποια αδυνατούν να παράγουν υγιείς τρίχες: παράγουν όλο και μικρότερες σε διάμετρο και μήκος τρίχες και πιο ανοιχτόχρωμες(miniaturization). Αυτό ερμηνεύει και το γεγονός ότι τα άτομα που πρωτοεμφανίζουν αραίωση, αρχικά παρουσιάζουν εικόνα ελάττωσης της πυκνότητας των μαλλιών που όμως δεν οφείλεται στην πτώση τριχών, αλλά στην προοδευτική λέπτυνση και σμίκρυνσή τους.

Έτσι, επέρχεται βαθμιαία η τριχόπτωση μαλλιών σε άνδρες και ο πιο διαδεδομένος τύπος της, η ανδρογενετική αλωπεκία.

Σε μια πιο γενική περιγραφή, θα μπορούσαμε να πούμε ότι η δράση της DHT συντομεύει τη φάση της Αναγένεσης (Anagen Phase), κατά τη διάρκεια της οποίας αναπτύσσεται η τρίχα. Ως αποτέλεσμα, οι τρίχες εισέρχονται πρώιμα στη φάση της Τελογένεσης (Telogen Phase), κατά τη διάρκεια της οποίας σταματά η ανάπτυξη των τριχών, αρχίζει η αποδυνάμωση και επέρχεται η απόπτωση.

Είναι σημαντικό επίσης να τονίσουμε ότι οι άνδρες με πρόβλημα τριχόπτωσης δε διαθέτουν απαραίτητα υψηλότερα επίπεδα τεστοστερόνης και άλλων ανδρογόνων στον οργανισμό τους, απλώς τα τριχοθυλάκιά τους είναι πιο ευαίσθητα και επιρρεπή στην επίδραση των ανδρογόνων από ότι των υπολοίπων ανδρών. Ενδεχομένως επίσης να διαπιστώνεται ευρύτητα των υποδοχέων DHT ή μεγαλύτερα επίπεδα 5-α αναγωγάσης. Για παράδειγμα, οι άνδρες που διαθέτουν χαμηλά επίπεδα 5α – αναγωγάσης, δεν παρουσιάζουν ανδρογενετική αλωπεκία. Κατανοούμε επομένως ότι τα ανδρογόνα προκαλούν τριχόπτωση μόνο σε συνδυασμό με την ύπαρξη κληρονομικής προδιάθεσης.

Ακόμη, ενδιαφέρον παρουσιάζει ο συσχετισμός λιπαρότητας και τριχόπτωσης. Εφόσον το σμήγμα του τριχωτού περιέχει DHT, η υπερέκκριση σμήγματος διατηρεί μεγαλύτερα επίπεδα DHT σε επαφή με τα τριχοθυλάκια, ενισχύοντας την επίδρασή της ορμόνης σε αυτά.

 Τόσο ο ακριβής χρόνος έναρξης της τριχόπτωσης όσο και η εξέλιξή της διαφοροποιούνται από άτομο σε άτομο. Σημαντική επίδραση σε αυτό έχουν, όπως προαναφέρθηκε, η κληρονομικότητα και η επίδραση των ανδρογόνων.

Τα γενετικά ευαίσθητα στα ανδρογόνα τριχοθυλάκια χρειάζεται να εκτεθούν αρκετό διάστημα, συνήθως χρόνια στην παρουσία των ορμονών για να αρχίσουν να εξασθενούν.

Τα τριχοθυλάκια με την πάροδο του χρόνου ατονούν και παράγουν λιγότερο υγιείς τρίχες, πιο λεπτές και μικρές σε μέγεθος που συντελούν στην ελάττωση της πυκνότητας. Κάποια τριχοθυλάκια καθίστανται ανενεργά και δεν παράγουν πλέον τρίχες, συντελώντας στη δημιουργία αραίωσης.