Η ανδρογενετική αλωπεκία είναι η πιο συχνή μορφή ανδρικής τριχόπτωσης και ευθύνεται για το 95% των περιπτώσεων αλωπεκίας. Εμφανίζεται και στο γυναικείο φύλο με κάποιες διαφοροποιήσεις (Γυναικείου Τύπου Ανδρογενετική Αλωπεκία).
Αρχικά παρατηρείται υποχώρηση της μετωπιαίας γραμμής που εξελίσσεται σε αραίωση στο μπροστινό, στο επάνω τμήμα και στην κορυφή του τριχωτού. Το πίσω μέρος και τα πλαϊνά της καφαλής διατηρούν, στο μεγαλύτερο ποσοστό, την υπάρχουσα τριχοφυΐα.
Ο ιατρικός όρος της τριχόπτωσης είναι αλωπεκία και διακρίνεται σε παροδική ή μόνιμη.
Η ανδρογενετική αλωπεκία αποτελεί συσχετισμό δράσης της γονιδιακής προδιάθεσης, και των ανδρογόνων (ανδρικών ορμονών).
Πως Εμφανίζεται
Η τριχόπτωση δεν ακολουθεί σταθερή εξέλιξη και εμφανίζει περιόδους έξαρσης και υποχώρησης. Άλλοτε παρουσιάζει υποτροπή και άλλοτε ενδείξεις σταθεροποίησης. Είναι σημαντικό να διευκρινίσουμε ότι η αραίωση οφείλεται στο συνδυασμό μείωσης της πυκνότητας και της ποσότητας των μαλλιών εξ αιτίας:
- Της εκφύλισης των τριχών λόγω εξασθένισης και αποδυνάμωσης των τριχοθυλακίων
- Της βαθμιαίας απώλειας τριχοφυίας
Τα αίτια της ανδρογενετικής αλωπεκίας μπορεί να είναι :
- Κληρονομική προδιάθεση
- Ανδρογόνα
Κληρονομική Προδιάθεση
Στον πυρήνα κάθε ανθρώπινου κυττάρου βρίσκονται 46 χρωμοσώματα που εμφανίζονται ανά ζεύγη (ένα προέρχεται από τη μητέρα και ένα από τον πατέρα).
Τα 22 εξ αυτών είναι τα ίδια και για τα δύο φύλα. Το 23ο ζεύγος είναι διαφορετικό σε άνδρες και γυναίκες.
Κάθε χρωμόσωμα περιλαμβάνει χιλιάδες γονίδια, που εμφανίζονται επίσης σε ζεύγη και προέρχονται από τους γονείς.
Όσον αφορά την τριχόπτωση μπορεί υπάρχει ιστορικό κληρονομικότητας από την πλευρά και του πατέρα και της μητέρας, και πολλές φορές μπορεί να εμφανισθεί μετά από πολλές γενιές.
Το γεγονός επίσης ότι υπάρχει σε κάποιο άτομο η κληρονομική προδιάθεση, δε σημαίνει απαραίτητα ότι η τριχόπτωση θα εκδηλωθεί οπωσδήποτε, ή ότι θα εκδηλωθεί στην ίδια μορφή με τους προγόνους.
Οι κληρονομικές καταβολές επομένως αποτελούν ισχυρό παράγοντα εμφάνισης ανδρογενετικής αλωπεκίας. Η κληρονομική προδιάθεση ευθύνεται όχι μόνο για την εμφάνιση αλλά και για το ρυθμό ανάπτυξης και εξέλιξης του φαινομένου στη διάρκεια ζωής του ατόμου.
Αν η γενετική προδιάθεση υπάρχει, τότε η εμφάνιση τριχόπτωσης επισπεύδεται από τη δράση των ανδρογόνων και την πάροδο της ηλικίας. Στην ουσία η αραίωση προκύπτει από την αδυναμία του οργανισμού να παράγει τον απαιτούμενο αριθμό νέων τριχών.
Ανδρογόνα
Το ενδοκρινολογικό σύστημα του ανθρώπου αποτελείται από ένα σύνολο αδένων που βρίσκονται σε διάφορα σημεία του ανθρώπινου σώματος (υπόφυση, επινεφρίδια, υποθάλαμος, θυρεοειδής & παραθυρεοειδείς) και παράγουν ορμόνες που ρυθμίζουν τη δραστηριότητα άλλων οργάνων και ιστών στο σώμα. Σημαντικό ρόλο στην ορμονική δραστηριότητα διαδραματίζουν ακόμη οι ωοθήκες, οι όρχεις και το πάγκρεας.
Οι ορμόνες είναι βιοχημικές ουσίες, κυκλοφορούν στο αίμα και ρυθμίζουν τις φυσιολογικές λειτουργίες του οργανισμού.
Τα ανδρογόνα είναι ορμόνες που παράγονται στους άνδρες και σε μικρότερη ποσότητα και στις γυναίκες. Όσον αφορά το ανδρικό φύλο, ευθύνονται για την απόδοση των χαρακτηριστικών αρρενωπότητας. Ο κυριότερος εκπρόσωπος των ανδρογόνων θεωρείται η τεστοστερόνη.
Για να κατανοήσουμε το μηχανισμό δράσης των ανδρογόνων, χρειάζεται να αναφέρουμε κάποια βασικά χαρακτηριστικά των μαλλιών.
Τα μαλλιά εκφύονται ανά ομάδες 1-4 τριχών που ονομάζονται τριχοθυλάκια. Τα μονά τριχοθυλάκια βρίσκονται κατανεμημένα κατά μήκος της μετωπιαίας γραμμής και καθώς προχωρούμε προς το εσωτερικό του τριχωτού, τα τριχοθυλάκια σχηματίζουν σύνολα 2, 3 ή 4 τριχών. Κάθε τριχοθυλάκιο αποτελεί ολοκληρωμένη βιολογικά μονάδα που περιέχει νεύρα, αιμοφόρα αγγεία, σμηγματογόνους αδένες, κολλαγόνο και το μυ erector pili. Κάθε τριχοθυλάκιο χαρακτηρίζεται από προκαθορισμένο γενετικό προσδιορισμό.
Σε περιπτώσεις τριχόπτωσης, τα τριχοθυλάκια στο επάνω και μπροστινό μέρος του τριχωτού είναι επιρρεπή και ευαίσθητα στην παρουσία της ορμόνης διυδροτεστοστερόνης (DHT), παραγώγου της τεστοστερόνης. Η τεστοστερόνη, μέσω της επίδρασης του ενζύμου 5-α αναγωγάση (5-a reductase) μετατρέπεται σε DHT, η οποία εισέρχεται στα τριχοθυλάκια, επιδρά στους υποδοχείς τους και προκαλεί μεταβολές στη λειτουργία τους.
Ως αποτέλεσμα, τα τριχοθυλάκια συρρικνώνονται βαθμιαία σε κάθε κύκλο ζωής της τρίχας: κάποια από αυτά αδρανούν και κάποια αδυνατούν να παράγουν υγιείς τρίχες: παράγουν όλο και μικρότερες σε διάμετρο και μήκος τρίχες και πιο ανοιχτόχρωμες(miniaturization). Αυτό ερμηνεύει και το γεγονός ότι τα άτομα που πρωτοεμφανίζουν αραίωση, αρχικά παρουσιάζουν εικόνα ελάττωσης της πυκνότητας των μαλλιών που όμως δεν οφείλεται στην πτώση τριχών, αλλά στην προοδευτική λέπτυνση και σμίκρυνσή τους.
Ως αποτέλεσμα, επέρχεται βαθμιαία η τριχόπτωση και ο πιο διαδεδομένος τύπος της, η ανδρογενετική αλωπεκία.
Σε μια πιο γενική περιγραφή, θα μπορούσαμε να πούμε ότι η δράση της DHT συντομεύει τη φάση της Αναγένεσης (Anagen Phase), κατά τη διάρκεια της οποίας αναπτύσσεται η τρίχα. Ως αποτέλεσμα, οι τρίχες εισέρχονται πρώιμα στη φάση της Τελογένεσης (Telogen Phase), κατά τη διάρκεια της οποίας σταματά η ανάπτυξη των τριχών, αρχίζει η αποδυνάμωση και επέρχεται η απόπτωση.
Είναι σημαντικό επίσης να τονίσουμε ότι οι άνδρες με πρόβλημα τριχόπτωσης δε διαθέτουν απαραίτητα υψηλότερα επίπεδα τεστοστερόνης και άλλων ανδρογόνων στον οργανισμό τους, απλώς τα τριχοθυλάκιά τους είναι πιο ευαίσθητα και επιρρεπή στην επίδραση των ανδρογόνων από ότι των υπολοίπων ανδρών. Ενδεχομένως επίσης να διαπιστώνεται ευρύτητα των υποδοχέων DHT ή μεγαλύτερα επίπεδα 5-α αναγωγάσης. Για παράδειγμα, οι άνδρες που διαθέτουν χαμηλά επίπεδα 5α – αναγωγάσης, δεν παρουσιάζουν ανδρογενετική αλωπεκία. Κατανοούμε επομένως ότι τα ανδρογόνα προκαλούν τριχόπτωση μόνο σε συνδυασμό με την ύπαρξη κληρονομικής προδιάθεσης.
Ακόμη, ενδιαφέρον παρουσιάζει ο συσχετισμός λιπαρότητας και τριχόπτωσης. Εφόσον το σμήγμα του τριχωτού περιέχει DHT, η υπερέκκριση σμήγματος διατηρεί μεγαλύτερα επίπεδα DHT σε επαφή με τα τριχοθυλάκια, ενισχύοντας την επίδρασή της ορμόνης σε αυτά.
Τόσο ο ακριβής χρόνος έναρξης της τριχόπτωσης όσο και η εξέλιξή της διαφοροποιούνται από άτομο σε άτομο. Σημαντική επίδραση σε αυτό έχουν, όπως προαναφέρθηκε, η κληρονομικότητα και η επίδραση των ανδρογόνων.
Τα γενετικά ευαίσθητα στα ανδρογόνα τριχοθυλάκια χρειάζεται να εκτεθούν αρκετό διάστημα, συνήθως χρόνια στην παρουσία των ορμονών για να αρχίσουν να εξασθενούν.
Τα τριχοθυλάκια με την πάροδο του χρόνου ατονούν και παράγουν λιγότερο υγιείς τρίχες, πιο λεπτές και μικρές σε μέγεθος που συντελούν στην ελάττωση της πυκνότητας. Κάποια τριχοθυλάκια καθίστανται ανενεργά και δεν παράγουν πλέον τρίχες, συντελώντας στη δημιουργία αραίωσης.
