Η κλωνοποίηση τριχοθυλακικών μονάδων είναι η διαδικασία εξαγωγής αρχέγονων βλαστικών κυττάρων από τα τριχοθυλάκια...
Η αλήθεια είναι ότι η συνεχής και αλματώδης πρόοδος της γενετικής αφήνει πολλές υποσχέσεις για την αντιμετώπιση της τριχόπτωσης: Η κλωνοποίηση τριχοθυλακικών μονάδων θα είναι πιθανότατα το μεγάλο βήμα στην αντιμετώπιση της φαλάκρας.
Η ανακάλυψη στους θυλάκους των τριχών αρχέγονων βλαστικών κυττάρων (stem cells) που είναι πρακτικά «αθάνατα» και μπορούν να διαφοροποιηθούν προς διάφορες κατηγορίες ιστών άνοιξε νέες προοπτικές στην προσπάθεια αντιμετώπισης της ανδρογενετικής αλωπεκίας.
Η κλωνοποίηση τριχοθυλακικών μονάδων είναι η διαδικασία εξαγωγής κυττάρων από τα τριχοθυλάκια, ο πολλαπλασιασμός τους στο εργαστήριο και η επαναφύτευσή τους στο τριχωτό ώστε να συνεχίσουν την παραγωγή νέας τριχοφυίας.
Βάσει των ερευνών, τα κύτταρα συνδεκτικού ιστού (ινοβλάστες), που βρίσκονται στις τριχοθυλακικές μονάδες, είναι πιο εύκολο να αναπαραχθούν σε σχέση με τα άλλα κύτταρα του τριχοθυλακίου. Μετά την εξαγωγή των τριχοθυλακικών μονάδων από τη δότρια περιοχή, μπορούν οι ερευνητές να διαχωρίσουν τούς ινοβλάστες και ακολούθως να τους καλλιεργήσουν στο εργαστήριο για τη δημιουργία νέων τριχοθυλακικών μονάδων. Στο εργαστήριο, πραγματοποιείται ο πολλαπλασιασμός τους και στη συνέχεια τοποθετούνται στην αραιωμένη περιοχή του τριχωτού για να αρχίσει η ανάπτυξη νέων τριχοθυλακικών μονάδων.
Το βασικό πρόβλημα είναι ότι δεν έχουν γίνει ακόμα κλινικές μελέτες ασφάλειας και αποτελεσματικότητας όλων αυτών των μεθόδων. Αν δεν εφαρμοστούν σε μεγάλες σειρές ασθενών και δεν γίνει σύγκριση με αντίστοιχες ομάδες που παίρνουν εικονικό φάρμακο δεν μπορούμε να ξέρουμε αν όντως δουλεύουν ή απλά η βελτίωση της ψυχολογίας επιβραδύνει λίγο την τριχόπτωση. Η αιτία είναι οτι κάθε άνθρωπος είναι διαφορετικός επομένως το δέρμα και τα τριχοθυλάκια αντιδρούν διαφορετικά στη θεραπεία. Κυρίως όμως όπως είπαμε η αλωπεκία καθορίζεται γενετικά, οπότε ότι και αν χρησιμοποιούμε είναι για συντήρηση των τριχών που υπάρχουν και για επιβράδυνση του τελικού αποτελέσματος. Επομένως χρειάζεται υπομονή και επιμονή, ρεαλιστικές προσδοκίες και αισιοδοξία καθώς η οριστική λύση με την αποτελεσματική διέγερση των stem cells, τη γονιδιακή τροποποίηση των τριχοθυλακίων ή την κλωνοποίησή τους ίσως να μην είναι και τόσο μακρινή!
Ως ερευνητική διαδικασία, βρίσκεται σε καθαρά πειραματικό στάδιο και παρουσιάζει κάποιες ενθαρρυντικές ενδείξεις, ωστόσο απαιτείται ακόμη εκτεταμένη ερευνητική προσπάθεια.
Με την κλωνοποίηση τρίχας καταργούνται οι πεπερασμένες δυνατότητες της δότριας περιοχής και δε θα υπάρχουν περιορισμοί ασφαλούς ορίου ως προς τα αποθέματα τριχοφυίας της. Ακόμη και οι ενδιαφερόμενοι για μεταμόσχευση μαλλιών που δε διαθέτουν επαρκή από άποψη αποθεμάτων δότρια περιοχή ώστε να υποβληθούν σε μεταμόσχευση μαλλιών, με την κλωνοποίηση τριχοθυλακίων θα μπορούν να είναι υποψήφιοι για μεταμόσχευση μαλλιών.
Τα βασικά σημεία στα οποία εστιάζει η ερευνητική εργασία για την κλωνοποίηση τρίχας είναι τα εξής:
Το είδος των κυττάρων που θα επιλεγεί προς αναπαραγωγή, καθώς υπάρχουν και άλλα είδη πέραν των ινοβλαστών
Η διασφάλιση αποτελεσματικής καλλιέργειας και αναπαραγωγής των κυττάρων στο εργαστήριο
Η κατάλληλη τοποθέτησή τους στην περιοχή της αραίωσης ώστε να ευνοηθεί ο αποτελεσματικός και επιθυμητός τρόπος ανάπτυξης
Οι δυσκολίες που παρουσιάζονται στην κλωνοποίηση τριχοθυλακίων, αφορούν κυρίως την αδυναμία προκαθορισμού τόσο της διεύθυνση φύτρωσης των νέων τριχών όσο και της πυκνότητας και ποιότητας της νέας τριχοφυίας.
Στη μεταμόσχευση μαλλιών, ο γιατρός καθορίζει τον τρόπο έκφυσης των νέων μαλλιών, δίνει στην τρίχα τον επιθυμητό προσανατολισμό ώστε να αναπτυχθεί με την κατάλληλη διεύθυνση και διανέμει τα τριχοθυλάκια σε σωστές αποστάσεις ώστε να διασφαλιστεί φυσικό αποτέλεσμα.
Με την κλωνοποίηση τριχών όμως, υπάρχει δυσκολία στην εκτίμηση του τελικού αποτελέσματος: δεν είναι εφικτό προς το παρόν να προβλεφθεί το ποσοστό των τριχοθυλακίων που θα αναπτυχθούν, ούτε να διασφαλιστεί η ομοιόμορφη πυκνότητα, ούτε οι ποιοτικές προδιαγραφές τ
ων νέων τριχών (κατά τη διαδικασία της αναπαραγωγής, τα νέα κύτταρα υφίστανται διαφοροποιήσεις ως προς τα αρχικά).
Ακόμη, κανείς δε μπορεί να εγγυηθεί ότι τα νέα μαλλιά θα ακολουθούν τον φυσιολογικό κύκλο ζωής των μαλλιών, ούτε ότι θα παραμείνουν για πάντα, όπως τα μαλλιά της μεταμόσχευσης.
Και να αναφέρουμε βεβαίως ότι για να εγκριθεί στο μέλλον η κλωνοποίηση τριχοθυλακίων, θα πρέπει να είναι απολύτως ασφαλής. Είναι επιτακτική ανάγκη να μελετηθεί αν τα κλωνοποιημένα τριχοθυλάκια μπορεί να οδηγήσουν στην δημιουργία καρκινικών όγκων.
Οι απόψεις διαφοροποιούνται σχετικά με το ακριβές χρονικό σημείο κατά το οποίο η κλωνοποίηση τριχοθυλακίων θα είναι μια ευρέως διαδεδομένη τεχνική με καλά αποτελέσματα για την αντιμετώπιση της τριχόπτωσης. Το βέβαιο είναι ότι απαιτεί ακόμη αρκετά χρόνια ερευνητικής και πειραματικής προσπάθειας.
Μόλις αντιμετωπιστούν οι δυσκολίες αυτές τότε η κλωνοποίηση θα αποτελέσει την οριστική λύση στο πρόβλημα της τριχόπτωσης καθώς θα εξαφανίσει τον περιορισμό της δότριας περιοχής αφού ακόμα και ασθενείς με μεγάλου βαθμού αλωπεκία (είτε ανδρογενετική, είτε από άλλους λόγους π.χ. Εγκαύματα) θα μπορούν να επιτύχουν πλήρης αποκατάσταση με όση πυκνότητα επιθυμούν.
Το πρώτο ερευνητικό κέντρο που είχε κάποια αποτελέσματα στην κλωνοποίηση τριχοθυλακίων ήταν η εταιρεία Intercytex στο Μάντσεστερ-Αγγλία με επικεφαλής τον Δρ Farjo.
Η βρετανική ερευνητική ομάδα υποστηρίχθηκε από μια κυβερνητική επιχορήγηση 1,9 εκατομμυρίου στερλινών (2,4 εκατ. ευρώ).
Προέβλεπε την εξαγωγή θηλών της τρίχας, των βασικών κυττάρων που ευθύνονται για την ανάπτυξη των μαλλιών, από ένα δείγμα μόλις 100 τριχών στην περιοχή σταθερής τριχοφυίας. Στη συνέχεια τα κύτταρα αυτά πολλαπλασιάζονταν σε ειδική καλλιέργεια πριν εμφυτευτούν πίσω κατά εκατομμύρια, διεγείροντας τον σχηματισμό νέων τριχοθυλακίων.
Τα τελευταία αποτελέσματα της δεύτερης φάσης της έρευνας παρουσιάστηκαν στη Ρώμη το 2009 σε συνέδριο κορυφαίων πλαστικών χειρουργών μεταμόσχευσης μαλλιών και έδειξαν ότι η τεχνική μπορεί να αυξήσει τον αριθμό των τριχών τουλάχιστον στα δύο τρίτα των ασθενών έπειτα από έξι μήνες.
Δυστυχώς αυτή η εταιρεία χρεοκόπησε πριν δύο χρόνια και εξαγοράσθηκε από την Καναδέζικη εταιρεία Aderans που συνεχίζει τις ερευνητικές εργασίες της Intercytex.
Δυστυχώς όμως τα τριχοθυλάκια που δημιουργούνται με κλωνοποίηση αναπτύσσονται μόνο για μικρό χρονικό διάστημα και μετά υποστρέφουν.
Οι λόγοι της αποτυχίας είναι είτε
1) γενετικοί, αφού η διαδικασία γήρανσης έχει ενδεχομένως συσσωρευθεί στο DNA του πυρήνα του κυττάρου του δότη που χρησιμοποιήθηκε είτε
2) επιγενετικοί, δηλαδή στην αδυναμία επαναπρογραμματισμού του γονιδιώματος, που φυσιολογικά συμβαίνει κατά την ανάπτυξη του εμβρύου που προέρχεται από δύο γαμέτες (ωάριο και σπερματοζωάριο).
Ο καθηγητής Γιώργος Κοτσαρέλης, επικεφαλής του τμήματος Δερματολογίας στην Ιατρική Σχολή Πέρελμαν του πανεπιστημίου της Πενσιλβανίας, προβλήθηκε από τα πρωτοσέλιδα των μεγαλύτερων εφημερίδων τον Μάρτιο 2012, όταν δημοσιεύτηκαν τα αποτελέσματα της έρευνάς του σε συνεργασία με τον δρα Λούις Γκάρζα, με βάση την οποία υπεύθυνη για την απώλεια της τριχοφυΐας φαίνεται να είναι η πρωτεΐνη συνθετάση της προσταγλανδίνης D2.
O καθηγητής ανακάλυψε ότι τα βλαστικά κύτταρα παίζουν ρόλο στην ανδρογεννετική αλωπεκία.
Ο γιατρός χρησιμοποιώντας δείγματα κυττάρων από τους άνδρες που υποβάλλονται σε μεταμόσχευση μαλλιών, συνέκρινε τριχοθυλάκια από φαλακρό με μη-φαλακρό κεφάλι, και διαπίστωσε ότι οι φαλακρές περιοχές περιείχαν τον ίδιο αριθμό των βλαστικών κυττάρων όπως και στην περίπτωση του δείγματος του τριχωτού της κεφαλής .
Ωστόσο, ένας άλλος τύπος πιο ώριμου κυττάρου που ονομάζεται προγονικό κυττάρο φάνηκε στις έρευνες ότι έχει εξαντληθεί στα θυλάκια του φαλακρού .
Οι ερευνητές υπέθεσαν ότι ή φαλάκρα μπορεί τελικά να προκύψει από ένα πρόβλημα με την ενεργοποίηση βλαστικών κυττάρων και όχι τον αριθμό των βλαστικών κυττάρων που βρίσκονται στους θύλακες του δέρματος της κεφαλής.
Με άλλα λόγια, τη φαλάκρα προκαλούσε κάποιο πρόβλημα στην ενεργοποίηση των τριχοθυλακίων, με αποτέλεσμα, ενώ συνέχιζαν να δημιουργούνται νέες τρίχες, αυτές ήταν πολύ εξασθενημένες ή δεν μεγάλωναν αρκετά, ώστε να διαπεράσουν την επιφάνεια του δέρματος.
Ο δρ Κοτσαρέλης διαπιστώνοντας ότι υπάρχει πρόβλημα στην ενεργοποίηση των βλαστικών κυττάρων και τη μετατροπή των προγονικών κυττάρων σε εντελώς φαλακρό κεφάλι, μπόρεσε να απομονώσει ένα συγκεκριμένο γενετικό μονοπάτι που επιτρέπει στους θύλακες των τριχών να σχηματιστούν κατά τη διάρκεια θεραπείας με τον ίδιο ακριβώς τρόπο που έκαναν κατά τη διάρκεια της εμβρυϊκής ανάπτυξης.
Ο γιατρός μιλώντας επίσημα για τα αποτελέσματα των ερευνών του, υποστήριξε ότι μια πρωτεΐνη σε αφύσικα μεγάλη ποσότητα που ονομάζεται προσταγλανδίνη D2 αναστέλλει την ανάπτυξη των μαλλιών στο τριχωτό της κεφαλής και αυτή η ανακάλυψη μπορεί να οδηγήσει άμεσα σε νέες γεννετικές θεραπείες για την ανδρική φαλάκρα.
Τον Αύγουστο του 2012 ο κ.Κοτσαρέλης ανακοίνωσε ότι βρίσκεται σε προχωρημένες συζητήσεις με φαρμακευτικές εταιρείες για την ανάπτυξη μιας θεραπείας και όπως υποστηρίζει είναι εφικτό η θεραπεία αυτή να μπορεί να είναι έτοιμη και να κυκλοφορήσει στην αγορά κάποια στιγμή εντός της προσεχούς διετίας.
Ο Ελληνας ερευνητής πιστεύει ότι «στοχοποιώντας» με φαρμακευτική αγωγή τη συγκεκριμένη πρωτεΐνη μπορεί να επανενεργοποιήσει τους θύλακες των τριχών. «Εντοπίσαμε έναν στόχο για την αντιμετώπιση της φαλάκρας» τονίζουν ο ίδιος και η ερευνητική του ομάδα. «Το επόμενο βήμα είναι η αναζήτηση των ουσιών εκείνων που δεσμεύονται από τον υποδοχέα της πρωτεΐνης, ώστε να δούμε αν αυτό θα μπορούσε να αντιστρέψει τη διαδικασία απώλειας μαλλιών».
Η συγκεκριμένη θεραπεία αναμένεται να βοηθήσει τους άνδρες που βρίσκονται στα πρώτα στάδια απώλειας μαλλιών, επιβραδύνοντας την εξασθένιση των νέων τριχών. Ο καθηγητής Κοτσαρέλης ήταν ο πρώτος που αναγνώρισε τα βλαστικά κύτταρα των τριχοθυλακίων το 1990, κάνοντας πειράματα με ποντίκια. «Μπορέσαμε να δείξουμε (τότε) ότι, όταν απομονώσουμε τα βλαστικά κύτταρα και τα εμφυτεύσουμε σε άλλα ποντίκια, εκείνα βγάζουν καινούργιες τρίχες». Στα επόμενα χρόνια, επικεντρώθηκε στα προβλήματα της τριχοφυΐας στην ανδρική φαλάκρα. Επόμενο βήμα του, σύμφωνα με τους «New York Times», είναι να μελετήσει και να αντιμετωπίσει τώρα και τα προβλήματα των γυναικών που χάνουν τα μαλλιά τους.
Η Επιστημονική Ομάδα του Dr. Παντελή Βάλβη θα σας κρατά ενήμερους, σε τακτά χρονικά διαστήματα, για όλες τις τελευταίες εξελίξεις στο θέμα των βλαστοκυττάρων και της κλωνοποίησης τριχοθυλακίων.
